خواص دارویی زرشک بر اساس طب سنتی

نگاهی به خواص و فواید متعدد زرشک از دیدگاه طب سنتی ایرانی

معرفی

زرشک، یکی از میوه‌های پرطرفدار و پرخاصیت است که در آشپزی و طب سنتی کاربرد فراوانی دارد.

این خوردنی به دلیل طعم ترش و خواص متعدد، جایگاه ویژه‌ای در بین مواد غذایی سالم و طبیعی دارد.

زرشک با طعم ترش و رنگ قرمز خود، علاوه بر زیبایی بصری، طعمی منحصر به فرد به غذاها می‌بخشد.

زرشک را می‌توان به صورت تازه، خشک و یا به عنوان بخشی از انواع غذاها مصرف کرد.

در آشپزی، زرشک بیشتر در تهیه غذاهای ایرانی مانند زرشک پلو با مرغ، خورشت‌ها و سالادها استفاده می‌شود.

همچنین از زرشک در تهیه شربت‌ها و دمنوش‌های گیاهی نیز بهره‌برداری می‌شود.
 

برای مطالعه کامل "ادامه مطلب" را انتخاب نمایید:

زرشک از دیدگاه طب سنتی

طبیعت زرشک از نگاه طب سنتی گرم و خشک است.
ساقه ،ریشه و برگ زرشک خواص درمانی دارد.

در این نوشته طی تحقیقی گسترده و مفصل سعی کردیم شما رو با کامل ترین خواص زرشک آشنا نماییم.

خواص و فواید

کنترل فشار خون

• زرشک به دلیل دارا بودن ترکیباتی مانند بربرین، می‌تواند در کاهش فشار خون مؤثر باشد. 
• بربرین با تأثیر بر سیستم‌های آنزیمی بدن، کمک به کاهش فشار خون کرده و جریان خون را بهبود می‌بخشد. 
• مطالعات علمی نشان داده‌اند که مصرف زرشک به صورت منظم می‌تواند به تنظیم فشار خون کمک کند و از بروز فشار خون بالا پیشگیری کند.

پیشگیری از سکته مغزی

• خاصیت آنتی‌اکسیدانی قوی زرشک به پیشگیری از تشکیل لخته‌های خونی و بهبود سلامت عروق کمک می‌کند. 
• تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف زرشک می‌تواند احتمال بروز سکته مغزی را کاهش دهد،
• زیرا ترکیبات فعال آن به بهبود جریان خون و جلوگیری از آسیب به رگ‌ها کمک می‌کنند.

درمان آریتمی قلبی

• زرشک، تاثیر مثبتی بر عملکرد قلبی دارد و می‌تواند به تنظیم ریتم قلب کمک کند.
•  ترکیب این میوه اثرات ضد آریتمی دارد که در مطالعات پزشکی تایید شده است.
• مصرف زرشک این قابلیت را دارد تا به کاهش علائم آریتمی و بهبود سلامت کلی قلب کمک کند.

تقویت قلب و کبد

• زرشک با خواص تقویتی و ضدالتهابی خود، به بهبود عملکرد قلب و کبد کمک می‌کند.
• ترکیبات آنتی‌اکسیدانی موجود در زرشک می‌توانند از آسیب‌های اکسیداتیو جلوگیری کنند و عملکرد کبد را بهبود بخشند.
• متخصصان تغذیه معتقدند که مصرف منظم زرشک به حفظ سلامت قلب و کبد کمک کرده و عملکرد این اندام‌ها را تقویت می‌کند.

 درمان سنگ کیسه صفرا

• زرشک به عنوان یک عامل طبیعی برای جلوگیری از تشکیل سنگ‌های کیسه صفرا شناخته می‌شود.
• کاهش التهاب کیسه صفرا و بهبود جریان صفرا از فواید اصلی زرشک محسوب میشود.
• که این امر خطر تشکیل سنگ را کاهش می‌دهد.

پیشگیری از سرماخوردگی

• زرشک منبع غنی از ویتامین C است که به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند و خطر ابتلا به سرماخوردگی را کاهش می‌دهد.
• مطالعات نشان داده‌اند که مصرف زرشک می‌تواند علائم سرماخوردگی را کاهش داده و مدت زمان بهبود را کوتاه کند.

منبع ویتامین C، ویتامین‌های B، آهن و زینک

• زرشک یک منبع غنی از مواد مغذی همچون ویتامین C، ویتامین‌های گروه B، آهن و زینک است.
• این مواد موثره موجود در زرشک، در بهبود سلامت پوست، مو و ناخن‌ها و جلوگیری از کم‌خونی کمک کننده هستند.
• متخصصان تغذیه مصرف زرشک را به عنوان یک مکمل طبیعی برای افزایش دریافت این ویتامین ها توصیه می‌کنند.

 کنترل خونریزی

• خاصیت قابض بودن زرشک باعث می‌شود که بتواند در کنترل خونریزی موثر باشد.
• این خاصیت به تنظیم جریان خون و جلوگیری از خونریزی‌های غیرطبیعی کمک می‌کند.
• تحقیقات نشان داده‌ مصرف زرشک یا عصاره آن می‌تواند برای بهبود خونریزی‌های جزئی مؤثر باشد.

بیماری‌های یرقان

• زرشک در طب سنتی برای درمان یرقان یا زردی استفاده می‌شده است.
• بربرین موجود در زرشک باعث بهبود عملکرد کبد و افزایش تولید صفرا می‌شود که به تخلیه سموم و بهبود یرقان کمک می‌کند. 
• مطالعات علمی نیز نشان داده‌اند که زرشک می‌تواند به کاهش علائم یرقان و بهبود سریع‌تر بیماری کمک کند.

ورم طحال

• زرشک با خواص ضد التهابی و ضد باکتریایی خود می‌تواند به کاهش التهاب طحال کمک کند.
• مصرف زرشک در طب سنتی برای کاهش ورم طحال مورد استفاده قرار می گیرد. 
• تحقیقات نشان داده‌ که ترکیبات فعال در زرشک می‌توانند به تقویت عملکرد طحال و کاهش التهاب آن کمک کنند.

 پیشگیری از اسهال

• زرشک در طب سنتی ایرانی به عنوان درمانی موثر برای اسهال شناخته شده است.
• ترکیبات قابض و ضد باکتریایی زرشک به تنظیم حرکات روده و کنترل اسهال کمک می‌کنند. 
• متخصصان تغذیه نیز تأیید کرده‌اند که مصرف زرشک به دلیل دارا بودن ترکیبات فعال می‌تواند باکتری‌های مضر را کاهش دهد.

تب‌های صفراوی

• زرشک به کاهش تب‌های صفراوی که ناشی از افزایش حرارت و صفرا در بدن هستند، کمک می‌کند.
• طب سنتی ایرانی از زرشک به عنوان ماده‌ای خنک‌کننده و آرام‌بخش استفاده می‌کند.
• تحقیقات علمی نشان داده‌اند که خاصیت ضدالتهابی زرشک می‌تواند دمای بدن را کاهش دهد و در بهبود تب‌های مرتبط با صفرا مؤثر باشد.

تسکین حرارت معده

• یکی از خواص قابل توجه این میوه، کاهش حرارت معده و تسکین سوزش و التهاب آن است.
• ترکیبات موجود در این میوه برای کاهش اسیدیته معده و آرام کردن آن مفید محسوب میشوند.

خونریزی لثه

• زرشک با خواص ضد باکتری و ضد التهابی خود می‌تواند در کنترل خونریزی لثه و تقویت آن‌ها مؤثر باشد.
• در طب سنتی ایرانی از زرشک برای بهبود سلامت دهان و دندان استفاده می‌کند. 
• محققان تغذیه بر پایه پژوهش های بالینی به این نتیجه رسیده اند که مصرف زرشک می‌تواند به کاهش التهاب لثه‌ها و جلوگیری از خونریزی کمک کند.

سوء هاضمه‌ ناشی از بی‌اشتهایی

• زرشک در طب سنتی به عنوان محرکی برای افزایش اشتها و بهبود هضم غذا استفاده می‌شود. 
• این گیاه با تحریک ترشحات گوارشی، به تسهیل هضم و رفع سوء هاضمه کمک می‌کند.
• مطالعات نشان داده‌ زرشک می‌تواند تولید آنزیم‌های گوارشی را افزایش داده و عملکرد روده‌ها را بهبود بخشد.

کاهش علایم بواسیر

• برای کاهش علایم بواسیر و تسکین دردهای ناشی از آن مصرف زرشک سودمند است.
• خاصیت ضدالتهابی و قابض زرشک می‌تواند به کاهش التهاب و درد در ناحیه بواسیر کمک کند.
• متخصصان طب سنتی معتقدند که استفاده از زرشک به عنوان مکملی طبیعی می‌تواند در درمان بواسیر مؤثر باشد.

درمان واریس

• زرشک به دلیل خواص تقویت‌کننده‌ عروق و ضدالتهابی، در متون طب سنتی برای درمان واریس و کاهش علایم آن به کار می‌رود.
• مصرف منظم زرشک می‌تواند به بهبود گردش خون و جلوگیری از تورم رگ‌ها کمک کند.
• مطالعات نشان داده‌اند که این خوردنی خوشمزه می‌تواند به تقویت دیواره‌های عروق و کاهش خطر واریس کمک کند.

بهبود نقرس

• زرشک با خواص ضدالتهابی و تنظیم‌کننده‌ متابولیسم، می‌تواند به کاهش علایم نقرس کمک کند.
• حکمای طب سنتی بهره مندی از زرشک برای دفع اسید اوریک و جلوگیری از تجمع آن در مفاصل را پیشنهاد می کنند. 
• متخصصان تغذیه نیز بر این باورند که ترکیبات آنتی‌اکسیدانی زرشک می‌توانند در کاهش التهاب و دردهای ناشی از نقرس موثر باشند.

کمک به درمان روماتیسم

• زرشک در طب سنتی برای کاهش التهاب و دردهای مفصلی مرتبط با روماتیسم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• خواص ضدالتهابی این میوه به کاهش درد و تورم مفاصل کمک می‌کند.
• تحقیقات علمی و تجارب درمانی نشان داده‌ مصرف زرشک به عنوان مکملی ضدالتهابی می‌تواند در کاهش علایم روماتیسم مفید باشد.

بیماری انگلی مالاریا

• بربرین موجود در زرشک به عنوان ترکیبی ضد انگلی شناخته شده است که در مقابله با مالاریا موثر است.
• مطالعات علمی نشان داده‌اند که زرشک می‌تواند با کاهش رشد و تکثیر انگل‌های مالاریا به بهبود این بیماری کمک کند.
• در طب سنتی نیز زرشک به عنوان درمانی طبیعی برای کاهش علائم مالاریا مورد استفاده قرار می‌گیرد.

دفع سنگ‌های صفراوی

• یکی از خواص برجسته زرشک، توانایی آن در کمک به دفع سنگ‌های صفراوی است. 
• ترکیبات موجود در زرشک، به ویژه بربرین، با تحریک کیسه صفرا و افزایش ترشح صفرا، به شکستن و دفع سنگ‌های صفراوی کمک می‌کنند.
• این خاصیت زرشک، آن را به یک درمان طبیعی موثر برای مشکلات صفراوی تبدیل کرده است.

ترک مواد مخدر

• تحقیقات علمی ثابت کرده که زرشک می‌تواند در روند ترک مواد مخدر موثر باشد. 
• این میوه با تاثیر بر گیرنده‌های عصبی مرتبط با اعتیاد، به کاهش علائم ترک و میل به مصرف مجدد مواد مخدر یاری می کند. 
• همچنین، خواص ضد افسردگی و آرام‌بخش زرشک، به بهبود هر چه بیشتر وضعیت روحی افراد در دوران ترک اعتیاد منتج می شود.

خاصیت ضد باکتری و ضد قارچ

• زرشک دارای خواص ضد باکتری است و یک ضد قارچ قوی محسوب می شود.
• مصرف این میوه، با مهار رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها، از بروز عفونت‌های مختلف جلوگیری می‌کنند.
• این خاصیت، زرشک را به یک داروی طبیعی موثر برای درمان عفونت‌ها تبدیل کرده است.

ضد عفونت‌های ادراری

• همانطور که اشاره شد، زرشک به دلیل خواص ضد باکتری و ضد قارچ خود در درمان عفونت‌های ادراری بسیار موثر است. 
• مصرف دمنوش زرشک، به کاهش التهاب مجاری ادراری و تسکین علائم عفونت کمک می‌کند.

سرطان پروستات

• بر اساس پژوهش یک تیم تحقیقاتی در دانشگاه توکیو که در سال 2020 به اتمام رسید نتایج مثبتی از نقش زرشک در بهبود سرطان پروستات به اثبات رسید.
• نکته جالب اینجاست که طب سنتی ما با چندهزار سال پیشینه گرانبها در دوران های بسیار دور به نوعی خاصیت ضدسرطانی زرشک را معرفی کرده.
• مصرف متعادل زرشک، با مهار رشد سلول‌های سرطانی پروستات و کاهش التهاب، به بهبود وضعیت بیماران کمک می‌کند.
• با این حال، برای اثبات قطعی این اثر، به تحقیقات بیشتری نیاز است و مصرف خودسرانه این میوه به مبتلایان به سرطان پروستات توصیه نمی شود.

دمنوش زرشک

دمنوش زرشک برای سلامتی اهمیت بسیار دارد و طبع آن نسبت به زرشک خام، ملایم تر و رو به گرمی است.

برای تهیه این دمنوش کافی است یک قاشق مرباخوری زرشک را به یک لیوان آب جوش اضافه نمایید.

سپس این ترکیب را در قوری بریزید و مانند چای دم کنید، پس از پانزده دقیقه دمنوش گوارای شما آماده است.

افزودن عسل طبیعی به این دمنوش خواص آن را تکمیل می کند.

فواید دمنوش زرشک

 ضد عطش

• دمنوش زرشک به دلیل طبع خنک و خواص آبرسانی‌اش، یک نوشیدنی ایده‌آل برای رفع عطش در فصول گرم سال است.
• این دمنوش نه تنها به برطرف کردن تشنگی کمک می‌کند، بلکه با تأمین آب مورد نیاز بدن، از کم‌آب شدن آن جلوگیری می‌کند.
• مصرف دمنوش زرشک با عسل کوهستان به عنوان یک دمنوش دلنشین، می‌تواند به حفظ تعادل الکترولیت‌های بدن کمک کند.

پیشگیری از گرمازدگی

• مصرف دمنوش زرشک در روزهای گرم تابستان می‌تواند به پیشگیری و درمان گرمازدگی کمک کند. 
• این دمنوش به تنظیم دمای بدن کمک کرده و به کاهش علائم گرمازدگی مانند سردرد و بی‌حالی می‌پردازد. 
• همچنین، با خاصیت خنک‌کنندگی خود، از بروز بیماری‌های ناشی از گرما جلوگیری می‌کند.

سم زدایی از کبد

• دمنوش زرشک به عنوان یک سم‌زدا برای کبد شناخته شده است.
• این نوشیدنی به تحریک عملکرد کبد کمک کرده و باعث تسهیل در فرآیندهای سم‌زدایی می‌شود.
• زرشک دارای آنتی‌اکسیدان‌های قوی است که به کاهش التهاب و بهبود سلامت عمومی کبد کمک می‌کند.
• به همین دلیل، مصرف منظم دمنوش زرشک به همراه عسل طبیعی می‌تواند به حفظ سلامت کبد و بهبود عملکرد آن کمک کند.

کاهش سطح کلسترول خون

• دمنوش زرشک و عسل به کاهش سطح کلسترول بد (LDL) در خون کمک می‌کند. 
• مطالعات نشان داده‌اند که ترکیبات موجود در زرشک می‌توانند به افزایش سطح کلسترول خوب (HDL) و کاهش خطر بیماری‌های قلبی عروقی کمک کنند.
• بنابراین، افرادی که در معرض بیماری‌های قلبی هستند، می‌توانند با مصرف منظم دمنوش زرشک و عسل به بهبود وضعیت خود کمک کنند.

ضدعفونی کردن دهان با قرقره دمنوش زرشک

• قرقره کردن دمنوش زرشک می‌تواند به افزایش میزان بهداشت دهان و دندان کمک کند.
• خاصیت ضدعفونی‌کنندگی این دمنوش باعث می‌شود که باکتری‌های مضر و عفونت‌ها در دهان کاهش یابند. 
• همچنین، مصرف این دمنوش می‌تواند به کاهش التهابات لثه و پاکسازی تنفسی کمک کند.

خواص شگفت‌انگیز ریشه و ساقه زرشک برای سلامت

صفرابر و مسهل

• یکی از مهم‌ترین خواص ریشه و ساقه زرشک، عملکرد صفرابری و مسهلی آنهاست.
• ترکیبات فعال موجود در این بخش‌ها به تحریک تولید و ترشح صفرا از کبد کمک می‌کنند که منجر به هضم بهتر چربی‌ها و جلوگیری از مشکلات صفراوی می‌شود.
• همچنین، این خاصیت به تسهیل حرکات روده و درمان یبوست کمک می‌کند.

پاکسازی کبد

• ریشه و ساقه زرشک به عنوان یک سم‌زدا و تقویت‌کننده کبد عمل می‌کنند.
• این بخش‌های گیاه با داشتن آنتی‌اکسیدان‌های قوی، به دفع توکسین‌ها از بدن و کاهش التهابات کبدی کمک می‌کنند.
• مصرف منظم زرشک با کیفیت می‌تواند به بهبود عملکرد کبد و جلوگیری از بروز بیماری‌های کبدی منجر شود.

تنظیم عملکرد دستگاه گوارش

از دیگر خواص ریشه و ساقه زرشک، تنظیم عملکرد دستگاه گوارش است. 
ترکیبات موجود در زرشک با تقویت دیواره‌های روده و بهبود فعالیت آنزیم‌های گوارشی، به جلوگیری از نفخ، اسهال و دیگر مشکلات گوارشی کمک می‌کنند.
استفاده از عصاره ریشه و ساقه زرشک می‌تواند به بهبود فرآیند هضم و جذب مواد مغذی کمک کند.

رفع سوء هاضمه

ریشه و ساقه زرشک به درمان سوء هاضمه یا دیس‌پپسی کمک شایانی می‌کنند. 
این مشکل که معمولاً با علائمی نظیر احساس سنگینی معده، تهوع و سوزش سردل همراه است، می‌تواند با مصرف زرشک بهبود یابد. 
خاصیت ضد التهابی و آرام‌ بخش این گیاه به کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا کمک می‌کند.

رفع سوزش ادرار

زرشک به عنوان یک دیورتیک طبیعی، می‌تواند به کاهش سوزش ادرار کمک کند.
این خاصیت به دلیل توانایی زرشک در افزایش حجم ادرار و دفع توکسین‌ها از دستگاه ادراری است.
مصرف دمنوش ریشه و ساقه زرشک با عسل به بهبود عفونت‌های ادراری و رفع حس سوزش ناشی از آنها کمک می‌کند.

رفع آب آوردگی بدن

برگ زرشک به عنوان یک دیورتیک طبیعی عمل می‌کند و به رفع احتباس مایعات در بدن کمک می‌کند. این خاصیت به دلیل توانایی برگ زرشک در افزایش دفع ادرار و بهبود عملکرد کلیه‌ها است. مصرف منظم دمنوش برگ زرشک می‌تواند به کاهش تورم و احساس سنگینی ناشی از آب آوردگی بدن کمک کند.

خواص جالب برگ زرشک

رفع آب آوردگی بدن

برگ زرشک به عنوان یک دیورتیک طبیعی عمل می‌کند و به رفع احتباس مایعات در بدن کمک می‌کند.
این خاصیت به دلیل توانایی برگ زرشک در افزایش دفع ادرار و بهبود عملکرد کلیه‌ها است.
مصرف منظم دمنوش برگ زرشک و عسل می‌تواند به کاهش تورم و احساس سنگینی ناشی از آب آوردگی بدن کمک کند.

درمان اسکوربوت

اسکوربوت یک بیماری ناشی از کمبود ویتامین C است که با علائمی مانند ضعف، خستگی، و خونریزی لثه‌ها بروز می‌کند.
برگ زرشک به دلیل غنی بودن از ویتامین C می‌تواند به پیشگیری و درمان این بیماری کمک کند.
مصرف برگ زرشک در قالب دمنوش یا به صورت تازه می‌تواند نیاز روزانه به ویتامین C را تامین کند.

منبع ویتامین C

برگ زرشک یکی از منابع طبیعی مهم ویتامین C است که برای تقویت سیستم ایمنی بدن و افزایش مقاومت در برابر عفونت‌ها ضروری است.
این ویتامین همچنین به بهبود جذب آهن در بدن و کاهش خطر بروز کم‌خونی فقر آهن کمک می‌کند.
افزودن برگ زرشک به رژیم غذایی، می‌تواند تاثیر مثبتی بر سلامت عمومی و افزایش انرژی بدن داشته باشد.

تقویت لثه و دندان

برای تقویت لثه‌ها و جلوگیری از بیماری‌های لثه‌ای، استفاده از برگ زرشک مفید است. 
ویتامین C موجود در برگ‌های زرشک به کلاژن‌سازی کمک کرده و باعث استحکام بافت لثه‌ها می‌شود. 
به علاوه، خواص ضد التهابی این برگ‌ها به کاهش ورم و خونریزی لثه‌ها نیز کمک می‌کند.

درمان گلودرد با غرغره دمکرده برگ زرشک

برگ زرشک می‌تواند به عنوان یک درمان خانگی موثر برای گلودرد مورد استفاده قرار گیرد.
خواص ضد التهابی و ضد باکتریایی آن به کاهش التهاب گلو و مبارزه با عفونت‌های میکروبی کمک می‌کند.
قرقره کردن دمنوش ولرم شده برگ زرشک ممکن است به تسکین سریع درد و بهبود علائم گلو درد منجر شود.

درمان زخم‌های دهانی

خواص ضد عفونی کننده و التیام‌بخش برگ زرشک، آن را به یک گزینه ایده‌آل برای درمان زخم‌های دهانی تبدیل کرده است.
استفاده از دمنوش برگ زرشک به شستشوی دهان و بهبود سریع‌تر زخم‌ها کمک می‌کند. 
همچنین می‌تواند احساس درد و ناراحتی در دهان را کاهش دهد.

درمان اسهال مزمن

برگ زرشک به دلیل خواص قابض خود، برای درمان اسهال مزمن مفید است. 
برگ زرشک با تقویت دیواره‌های روده و کاهش التهابات داخلی، به تثبیت وضعیت دستگاه گوارش کمک می‌کند.
مصرف این برگ به‌صورت دمنوش یا عصاره می‌تواند به کاهش فرکانس و شدت اسهال کمک کند.

عوارض جانبی مصرف بیش از حد زرشک

زرشک علیرغم خواص پرشمار و متعدد خود ،چندین عوارض جانبی را شامل میشود که ممکن برای سلامتی برخی افراد مشکل ایجاد کند.

• مصرف بیش از اندازه زرشک ممکن است عوارضی چون تشدید سرفه، خونریزی بینی و اسهال و استفراغ را به دنبال داشته باشد.
• کسانی که مبتلا به افت فشار خون هستند بایستی در مصرف زرشک احتیاط کرده یا به طور کلی قید مصرف آن را بزنند.
• در بیماران کلیوی مصرف زرشک می تواند سبب حساسیت کلیه شود.
• لازم است بانوان باردار قبل از مصرف غذایی زرشک یا دمنوش آن از عوارض این میوه آگاه شوند، زیرا به علت خاصیت انقباضی ،احتمال سفت شدن رحم و سقط جنین وجود دارد.
• بیماران دیابتی بایستی پیش از استفاده از زرشک نسبت به مشورت با پزشک خود اقدام نمایند.
•  داروهای شیمیایی مختص دیابت، داروهای فشار خون، آنتی بیوتیک ها، آسپرین و آنتی هیستامین از جمله داروهایی هستند که با زرشک در تداخل هستند.